Deel 3: de bocht missen met open ogen.
Beleggen op basis van achterhaalde cijfers en denkmodellen is geen strategie.
In deel 1 beschreven we dat het oude economische paradigma van lage inflatie, dalende rentes en globalisering, zijn kracht verloren heeft. Een nieuwe realiteit, zoals fiscale dominantie, deglobalisering en vergrijzing hebben het speelveld fundamenteel veranderd. Klassieke portefeuilles, gebouwd op dat oude model, staan daardoor vaak verkeerd gepositioneerd.
In deel 2 lieten we zien dat veel beleggers en professionals deze nieuwe realiteit te laat-, of helemaal niet herkennen. Het probleem is dat ze blijven handelen alsof er één dominant economisch regime bestaat, terwijl er geschakeld zou moeten worden tussen vier regimes, elk met een eigen impact op allocatie, risico en performance.
In dit 3e deel gaan we een niveau dieper. Een ander probleem is namelijk dat de data waarop gestuurd wordt te laat binnenkomen. Cijfers over inflatie, groei of consumptie zijn vaak weken of maanden oud, en dus nemen veel beleggers beslissingen op basis van een wereld die allang veranderd is.
High frequency data en nowcast-modellen bieden hier het noodzakelijke alternatief. Ze geven realtime zicht op groei, inflatie, gedrag en kapitaalstromen. Precies de variabelen die bepalen in welk regime je zit. Daarmee vormen ze de essentiële basis voor tijdige allocatie en risicomanagement. Zonder actuele data is zelfs het juiste regime verkeerd uitgevoerd. En wie te laat ziet, kan nooit op tijd bewegen.
High frequency data en nowcasts
Werken met sterk vertraagde data is een systematische fout bij het beheren van portefeuilles. Inflatie, groei, werkloosheid, consumentenvertrouwen: de cijfers waarop de meeste beslissingen worden gebaseerd, komen pas weken of zelfs maanden na de feiten. Tegen de tijd dat ze binnenkomen, heeft de markt allang positie gekozen, zijn prijzen aangepast en risico’s verschoven. Toch varen veel vermogensbeheerders nog steeds op dit soort achterhaalde informatie, en nemen zo beslissingen op basis van een economische realiteit die niet meer bestaat.
Dat blijkt keer op keer uit de maandelijkse nieuwsbrieven van beheerders en uit de rapportages van kranten, centrale banken, financiële websites en sociale media. Steeds weer draait het om oude cijfers, terwijl de actuele dynamiek buiten beeld blijft.
High frequency data (HFD) doorbreken dat patroon. Het zijn realtime signalen die laten zien wat er nú gebeurt in de economie. Denk aan dagelijkse vrachtvolumes, stroomverbruik, reserveringen in de horeca, fabrieksactiviteit, creditcardbestedingen en zelfs hoeveel afval er wordt opgehaald. Geen modellen, geen vertraging, geen ruis, maar directe feedback van consumenten en bedrijven in het hier en nu
Nowcast-modellen bouwen voort op HFD. High frequency data zijn de ruwe, dagelijkse signalen van economische activiteit. Maar HFD is op zichzelf nog geen analyse. Nowcast-modellen brengen daar structuur in. Ze gebruiken deze rauwe gegevens om continu te berekenen waar cruciale macro-economische variabelen, zoals economische groei (BBP), inflatie of consumentenbestedingen, op dit moment waarschijnlijk staan. In plaats van te wachten op officiële cijfers die weken of maanden vertraagd zijn, laten nowcasts een actueel, geschat datapunt zien, gebaseerd op de optelsom van tientallen realtime indicatoren.
Je kunt HFD dus zien als de input, en de nowcast als de intelligente vertaalslag. Ze filteren, wegen en combineren de verschillende signalen in modellen die ook rekening houden met seizoenseffecten, afwijkingen en historische patronen. Het resultaat is geen officieel cijfer, maar een snelle, vaak verrassend nauwkeurige schatting van de economische realiteit van vandaag.
Voorbeelden
Neem groei. Officieel meten we dat met het Bruto Binnenlands Product (BBP). Maar BBP-cijfers worden pas weken na afloop van een kwartaal gepubliceerd. In juli hoor je pas hoe de economie tussen april en juni presteerde. Maar als je in augustus nog op dat cijfer stuurt, loop je een kwartaal achter. Je handelt op een economie die al niet meer bestaat.
High frequency data veranderen dat. Denk aan dagelijkse vrachtvolumes, stroomverbruik, fabrieksactiviteit en zakelijke boekingen. Deze signalen laten al in realtime zien of de economische activiteit versnelt of juist vertraagt. En BBP-nowcast-modellen combineren die signalen tot een actueel beeld van de groeidynamiek. Nog vóór het kwartaal voorbij is. Zo weet je in mei al hoe juni eruitziet. Niet achteraf, maar vooruit.
Voor inflatie geldt hetzelfde. Het officiële cijfer komt één keer per maand, meestal halverwege de volgende maand. Maar prijsveranderingen bij supermarkten, groothandels, benzinepompen en huurplatforms geven dagelijks inzicht. Daalt de prijs van benzine, stabiliseren boodschappen, trekken kortetermijnhuren terug? Dan weet je dat inflatie momentum verliest, ook al zeggen centrale banken dat pas weken later.
Ook consumentengedrag verraadt veel. In plaats van te wachten op het consumentenvertrouwen, kun je zien wat mensen écht doen. Creditcarduitgaven gecombineerd met restaurantreserveringen en bioscoopbezoek geven direct inzicht in het vertrouwen. Als mensen de hand op de knip houden en massaal vrije tijd schrappen, weet je dat de vraag kantelt.
Zelfs afvaldata blijken waardevol. Meer vuilnis betekent meer consumptie, meer industriële activiteit, meer output. Net als mobiliteitsdata: meer beweging van mensen en goederen = meer economische frictie = meer groei. Dat soort signalen zijn niet alleen actueel; ze zijn concreet. En dat is precies wat je nodig hebt om het kantelpunt van een regime te herkennen.
Conclusie
Werken met vertraagde data én vasthouden aan een achterhaald wereldbeeld is zelden een bewuste keuze. Toch leidt die combinatie tot systematische achterstand. De markt is al doorgedraaid, terwijl portefeuilles nog worden gestuurd op cijfers die weken of maanden oud zijn, gebaseerd op aannames die niet meer gelden.
Daardoor worden risico’s beheerd volgens oude parameters, terwijl juist de nieuwe risico’s, zoals hardnekkige inflatie, afnemende groei, geopolitieke fragmentatie en verstoringen in kapitaalstromen, vaak buiten beeld blijven.
Wat zijn de gevolgen?
❌ De timing is te laat.
❌ De exposure is verkeerd.
❌ De informatie waarop gestuurd wordt, weerspiegelt de actuele situatie niet meer.
Portefeuilles blijven zwaar belegd in staatsobligaties terwijl de reële rente aantrekt. Veel beleggers blijven bovendien overwogen in groeiaandelen, terwijl de liquiditeit juist opdroogt. Ze schakelen naar defensieve sectoren op het moment dat de economie versnelt. Of ze blijven onderwogen in energie, terwijl grondstoffen al maanden outperformen. Intussen wordt vertrouwd op inflatiecijfers van vorige maand, terwijl supermarktprijzen, huurdata en energieprijzen vandaag al een heel ander verhaal vertellen.
High frequency data en nowcasts zijn in dit landschap geen instrumenten voor extra rendement. Ze zijn de voorwaarde voor goed risicobeheer en om überhaupt effectief te kunnen sturen. Alleen met actuele informatie kun je binnen een economisch regime tijdig je portefeuille aanpassen: van sectoren wisselen, posities afbouwen waar het risico toeneemt en juist opbouwen waar de kansen liggen.
Zien is niet genoeg. Je moet op tijd zien.
Wanneer je verder wilt kijken dan gisteren.
Voelt jouw portefeuille de markt nog?
Heroriëntatie op jouw vermogen?
Mail dan naar: john@proteqtcapital.nl
Vooruitblik: artikel 4 — als geld opdroogt.
Na regimeblindheid (deel 2) en vertraagde data (deel 3) is er nog een factor die hardnekkig onderbelicht blijft: het negeren van liquiditeit. Zonder liquiditeit beweegt er niets. Niet omdat beleggers ineens negatief zijn, maar omdat er simpelweg geen geld meer beschikbaar is om te kopen. Er is dan geen zogenaamd “bid” meer: geen kopers die een bod doen. En als niemand koopt, daalt alles tegelijk. In het 4e artikel gaan we hier dieper op in.
Disclaimer
De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en reflectie en is gebaseerd op persoonlijke inzichten van de auteur. Deze publicatie vormt geen individueel beleggingsadvies, geen aanbeveling tot het nemen van beleggingsbeslissingen en mag niet worden opgevat als een aansporing tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). De inhoud is niet afgestemd op uw persoonlijke situatie, kennis of doelstellingen. Beleggen brengt risico’s met zich mee, waaronder het risico op verlies van (een deel van) uw inleg. De auteur aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele schade als gevolg van het gebruik van de informatie in deze publicatie. Voor passende advisering wordt geadviseerd contact op te nemen met een bevoegd financieel adviseur.