Liquiditeit: de verborgen beurskracht. Waarom anticiperen cruciaal kan zijn.
Hoe liquiditeitscycli de financiële markten beïnvloeden en waarom 2025 een kantelpunt kan zijn.
Veel beleggers richten zich op rentestanden, inflatie en bedrijfswinsten om de richting van de markten te voorspellen. Maar een van de krachtigste en minst begrepen factoren achter beursbewegingen is globale liquiditeit. Liquiditeitscycli, de eb en vloed van kapitaal in de financiële markten, kunnen bepalend zijn voor grote koersbewegingen. De huidige trends wijzen op een cruciale omslag later in 2025.
Dit artikel legt uit hoe liquiditeitsstromen de financiële markten beïnvloeden en waarom de traditionele manier van kijken naar beleggen in een ander daglicht komt te staan. Op basis van de huidige liquiditeitstrends moeten beleggers zich voorbereiden op verhoogde volatiliteit en mogelijke dalingen in het najaar van 2025.
Wat is globale liquiditeit?
Globale liquiditeit verwijst naar de totale hoeveelheid beschikbaar kapitaal in de wereldeconomie, afkomstig van centrale banken, commerciële banken en andere financiële instellingen. Wanneer liquiditeit ruim beschikbaar is, worden risicovolle activa zoals aandelen en vastgoed doorgaans opgeblazen. Wanneer liquiditeit opdroogt, volgt vaak een periode van marktcorrecties of zelfs crisis.
Traditioneel vertrouwen veel beleggers op rentestanden en economische groei als hun belangrijkste graadmeters, maar liquiditeit heeft vaak een sterkere voorspellende waarde. Uit analyses blijkt dat verschuivingen in liquiditeit de financiële markten met drie tot zes maanden vooruit kunnen voorspellen.
De liquiditeitscyclus: van overvloed naar schaarste
De wereldwijde liquiditeitscyclus kent vier fasen:
1. Turbulentie: liquiditeit krimpt, financiële stress neemt toe.
2. Herstel: liquiditeit begint te herstellen, maar blijft onder het gemiddelde.
3. Kalme fase: liquiditeit groeit gestaag en ondersteunt economische groei.
4. Speculatie: overvloedige liquiditeit leidt tot speculatieve excessen en overwaardering van activa.
Momenteel bevinden we ons in fase 4; de speculatie fase. Dat wil zeggen dat er nog ruime liquiditeit is, maar signalen van uitputting zichtbaar worden. In de grafiek hieronder kunt u dat goed zien.
De oranje lijn toont de groei van de wereldwijde liquiditeit, terwijl de zwarte lijn de totale wereldwijde vermogenswaarde weergeeft. Te weten aandelen, obligaties, vastgoed en edelmetalen. De grafiek laat zien dat wereldwijde liquiditeit de belangrijkste drijver is van financiële markten en dat een daling in liquiditeit (oranje lijn) doorgaans leidt tot zwakkere rendementen in diverse activa, zoals aandelen (zwarte lijn).
De nauwe relatie tussen liquiditeit en vermogenswaarden is niet alleen zichtbaar in de huidige marktbewegingen, maar vertoont ook een voorspelbaar patroon dat beleggers kunnen gebruiken om op toekomstige trends te anticiperen.
Liquiditeit loopt doorgaans 3 tot 6 maanden voor op vermogenswaarden, waardoor een liquiditeitsstijging vaak leidt tot hogere (aandelen)markten en omgekeerd. Daarnaast is er nog een cyclisch patroon van ongeveer 65 maanden, met een verwachte liquiditeitspiek in 2025, waarna een correctie in risicovolle activa kan volgen. Ik kom daar zo nog op terug,
Waarom 2025 een keerpunt kan worden
Verschillende factoren wijzen er op dat de liquiditeitscyclus tegen het einde van 2025 een piek bereikt en daarna kan dalen. Wat zijn deze factoren?
De eerste factor is de hoge schuldenlast en herfinancieringsdruk. Overheden en bedrijven wereldwijd staan voor een immense herfinancieringsopgave. Alleen al in de VS moet in 2025 naar schatting meer dan 7 biljoen dollar aan staats- en bedrijfsobligaties worden geherfinancierd. In Europa loopt dit bedrag op tot minstens 2 biljoen dollar en ook opkomende markten, zoals China en Brazilië, moeten honderden miljarden herfinancieren.
Dit kan een enorme druk op de kapitaalmarkten leggen, vooral als rentetarieven hoog blijven en beleggers meer rendement eisen om obligaties te kopen. Zoals al eerder opgemerkt, is de gemiddelde herfinancieringscyclus ongeveer 65 maanden. En deze cyclus nadert zijn piek in het najaar van 2025, wat de druk op de financiële markten verder zal verhogen en mogelijk zal leiden tot een keerpunt in de liquiditeitscyclus.
De volgende grafiek, de Global Liquidity Index (zwarte lijn), toont de ontwikkeling van wereldwijde liquiditeit en de invloed daarvan op financiële markten. De Global Liquidity Index (GLI) is een maatstaf die de hoeveelheid beschikbare liquiditeit wereldwijd weergeeft. Deze index beweegt in cycli (gestippelde rode lijn) en heeft een sterke correlatie met de waardering van financiële activa, zoals aandelen, obligaties, vastgoed, edelmetalen en cryptovaluta.
In de grafiek is een patroon zichtbaar met een dominante cyclus van ongeveer 65 maanden. Dit patroon, ook wel de 65-maands golf genoemd, weerspiegelt de fluctuerende beschikbaarheid van liquiditeit en lijkt samen te hangen met de gemiddelde looptijd van schuldfinanciering in de wereldeconomie. Wanneer liquiditeit ruim beschikbaar is, neemt de waarde van financiële activa doorgaans toe. Omgekeerd kan een afname in liquiditeit leiden tot marktcorrecties en hogere financiële stress.
Historisch gezien loopt de GLI 3 tot 6 maanden vooruit op bewegingen in activaprijzen. Daarnaast vertoont de liquiditeitscyclus een vertraging van ongeveer 15 maanden ten opzichte van de bredere economische cyclus. Dit betekent dat liquiditeitsveranderingen eerst de financiële markten beïnvloeden en pas later zichtbaar worden in de reële economie.
Op basis van de huidige cyclusbeweging nadert de GLI dus een piek in 2025. Dit suggereert dat de periode van ruime liquiditeit mogelijk ten einde loopt, wat kan leiden tot minder gunstige marktomstandigheden en toenemende financiële stress.1
De tweede factor is dat beleggers een hoger rendement eisen als compensatie voor het verhoogde risico in een omgeving met hoge rente en inflatie. Wanneer inflatie hoog blijft, nemen de reële opbrengsten van obligaties af, waardoor beleggers extra risicopremies vragen. Dit betekent dat bedrijven en overheden een hogere rente moeten bieden om hun schulden te herfinancieren. Wanneer te veel schuld in korte tijd opnieuw moet worden uitgegeven, kan dit liquiditeit uit de markt zuigen en de financieringskosten drastisch verhogen. Voor bedrijven wordt herfinanciering tegen hoge rente een serieuze uitdaging. Wie niet kan betalen, moet snijden in investeringen of activa verkopen, wat op zijn beurt tot economische krimp of faillissementen kan leiden. Dit verhoogt de kans op marktstress en mogelijk zelfs kredietcrises.
Een derde factor waardoor de liquiditeitscyclus tegen het einde van 2025 een piek bereikt en daarna kan dalen is het beleid van centrale banken. De Federal Reserve en andere centrale banken hebben de geldkraan opengezet na de pandemie, maar zullen mogelijk liquiditeit verkrappen om inflatie en oververhitting tegen te gaan. Hoewel de pandemie inmiddels vijf jaar achter ons ligt, werken de effecten ervan nog steeds door. Centrale banken hebben jarenlang extreem ruim monetair beleid gevoerd om de economie te ondersteunen, maar deze overvloed aan liquiditeit heeft geleid tot inflatiedruk en excessieve schulden. Om de stabiliteit van de financiële markten te waarborgen en de inflatie onder controle te houden, zullen centrale banken mogelijk gedwongen worden om liquiditeit uit het systeem te halen, wat de financieringskosten verder kan verhogen en de economische groei kan afremmen.
Een vierde factor is de afname van Chinese liquiditeit. China, een belangrijke bron van globale liquiditeit, is haar geldstromen aan het beperken door economische problemen en schuldenafbouw. De Chinese overheid heeft strengere regels en beperkingen opgelegd aan kredietverlening en vastgoedfinanciering, wat heeft geleid tot een aanzienlijke krimp van de liquiditeit in het land. Dit heeft niet alleen invloed op de binnenlandse markten, maar ook op de wereldwijde liquiditeitsstructuur, aangezien China een belangrijke speler is in het wereldwijde financiële systeem.
De afname van liquiditeit in China kan de beschikbaarheid van kapitaal verminderen en daardoor de risicovolle activa, zoals aandelen, verder onder druk zetten.
De grafiek hieronder toont het verband tussen liquiditeitsinjecties van de Chinese centrale bank (PBoC) en de wereldwijde economische activiteit. De oranje lijn geeft het voortschrijdend 90-daags gemiddelde weer van de liquiditeitsinjecties door de PBoC, wat aangeeft hoeveel geld de Chinese centrale bank in de markt brengt. Een stijgende lijn duidt op ruimere financiële omstandigheden, terwijl een daling betekent dat liquiditeit wordt onttrokken.
De zwarte lijn vertegenwoordigt een inschatting van de wereldwijde economische activiteit. Historisch gezien volgt deze lijn met een vertraging van ongeveer drie maanden de bewegingen in de Chinese liquiditeit. Dit suggereert dat een daling in Chinese liquiditeitsinjecties vaak voorafgaat aan een afname in de wereldwijde economische groei.
Op dit moment laat de grafiek zien dat de liquiditeit in China afneemt (oranje lijn), wat druk kan zetten op grondstoffenmarkten, de economische activiteit wereldwijd en aandelenmarkten. Beleggers die voornamelijk naar rente en economische groei kijken, zouden hierdoor verrast kunnen worden.
De impact op traditionele beleggingsstrategieën
Traditionele beleggingsstrategieën zijn grotendeels gebaseerd op historische patronen, waarin aandelenrendementen vooral worden gedreven door economische groei en bedrijfswinsten. Dit uitgangspunt heeft lange tijd goed gefunctioneerd, maar in een tijdperk waarin liquiditeit een steeds meer bepalende factor wordt, kunnen deze strategieën aan effectiviteit inboeten. Beleggers krijgen steeds vaker te maken met markten waarin niet alleen fundamentele factoren, maar ook de beschikbaarheid van liquiditeit de koersvorming beïnvloedt.
Een van de meest directe gevolgen van een afnemende liquiditeit is een toename van volatiliteit. Wanneer de geldstromen opdrogen, worden prijsschommelingen grilliger en kunnen markten plotseling en scherp corrigeren. Dit raakt vooral groeiaandelen, zoals technologiebedrijven met hoge waarderingen, die sterk afhankelijk zijn van lage rentes en een ruime geldhoeveelheid. Tegelijkertijd zien we dat beleggers in onzekere tijden hun toevlucht zoeken tot liquiditeitsgevoelige activa. Goud, bepaalde valuta’s en zelfs cryptovaluta kunnen in waarde stijgen wanneer kapitaal zich verplaatst naar alternatieve veilige havens.
Met de verwachte liquiditeitsdaling in het najaar van 2025 is het voor beleggers essentieel om zich tijdig voor te bereiden. Een eerste stap is het kritisch evalueren van portefeuille-risico’s. Overgewaardeerde activa kunnen kwetsbaar zijn bij een krapper monetair beleid, waardoor een herziening van de allocatie verstandig kan zijn.
Daarnaast is het zinvol om na te denken over veilige beleggingsopties, zoals de Smart Balance Portefeuille of kapitaalgarantiecertificaten, die bescherming kunnen bieden tegen onstuimige markten.
Het actief volgen van liquiditeitssignalen is dus van groot belang. Door de ontwikkelingen bij centrale banken, kredietmarkten en bredere liquiditeitsindicatoren te monitoren, kunnen beleggers beter inspelen op mogelijke omslagen.
Risicobereidheid van beleggers
Een andere factor in het beoordelen van portefeuillerisico’s is de manier waarop beleggers omgaan met risico en hoe dit gedrag zich door de tijd heen ontwikkelt. Risicobereidheid is nauw verweven met liquiditeit: in tijden van ruime geldstromen zijn beleggers geneigd om meer risico te nemen, terwijl een teruglopende liquiditeit vaak gepaard gaat met afnemend vertrouwen en defensievere posities. Dit wordt zichtbaar in de langetermijncyclus van beleggersrisico, zoals weergegeven in de onderstaande grafiek.
De zwarte lijn vertegenwoordigt de langetermijncyclus van beleggersrisico, met een dominante periode van ongeveer 9,25 jaar. Deze cyclus geeft aan hoe de houding van beleggers ten opzichte van risico zich in golven ontwikkelt en vertoont een patroon waarbij pieken en dalen samenvallen met grote marktschommelingen en perioden van financiële instabiliteit.
De oranje lijn meet de actuele risicobereidheid van beleggers op basis van assetallocaties en marktgedrag. Een hoge stand van de lijn betekent dat beleggers een groter deel van hun portefeuille aan risicovolle activa toewijzen, terwijl een daling aangeeft dat beleggers hun blootstelling aan risico verminderen. Een afnemende risicobereidheid wijst vaak op toenemende financiële stress en kan een voorbode zijn van marktcorrecties.
Op dit moment bevindt de risicobereidheid zich op een hoog niveau, terwijl de langetermijncyclus een piek nadert. Dit valt samen met de Global Liquidity Cycle, die eveneens in 2025 een top bereikt. Historisch gezien is een gelijktijdige piek in zowel liquiditeit als risicobereidheid een signaal dat markten kwetsbaar zijn voor een omslag, omdat beleggers hun posities beginnen af te bouwen na een periode van euforie en ruime liquiditeit.
Wat kunnen beleggers doen?
In een tijd van toenemende onzekerheid wordt een solide, risicobewuste beleggingsaanpak steeds crucialer. Het aanpassen van strategieën aan veranderende marktomstandigheden kan helpen om onverwachte schokken op de financiële markten te verzachten.
Voor wie zich verder wil verdiepen in dit onderwerp, is Capital Wars van Michael Howell een waardevolle bron. Dit boek biedt diepgaand inzicht in de dynamiek van globale liquiditeit en de impact ervan op beleggingsstrategieën, en helpt beleggers te begrijpen hoe zij zich kunnen wapenen tegen de risico’s die een veranderend liquiditeitsklimaat met zich meebrengt. Ik zal verder af en toe terugkomen op dit interesante onderwerp, mocht dat relevant zijn.
Conclusie
Globale liquiditeit is een krachtige maar vaak onderbelichte factor in financiële markten. De huidige trends suggereren dat de liquiditeitscyclus in 2025 een piek kan bereiken, gevolgd door een periode van schaarste. Dit zou een omslag kunnen betekenen voor de beurzen, met verhoogde volatiliteit en mogelijk dalende koersen in het najaar.
Beleggers die alleen kijken naar traditionele indicatoren zoals rente en groei, lopen het risico de signalen van een naderende liquiditeitskrapte te missen. Door liquiditeitsstromen beter te begrijpen en hierop te anticiperen, kunnen beleggers zich beter voorbereiden op wat mogelijk een onrustig beursjaar wordt.
Wie meer wil weten over de verschillen tussen de eerste grafiek (Global Liquidity and World Wealth) en de tweede grafiek (GLI advanced) volgt hierbij meer uitleg:
Focus: De eerste grafiek richt zich op de relatie tussen liquiditeit en vermogenswaarden, terwijl de GLI-grafiek zich concentreert op de cyclische aard van liquiditeit zelf.
Tijdshorizon: De GLI-grafiek heeft een langere tijdshorizon en is ontworpen om langetermijncycli te identificeren.
Meeteenheid: De eerste grafiek toont absolute waarden of groeipercentages, terwijl de GLI een genormaliseerde index is.
Voorspellend element: De GLI-grafiek bevat een voorspellend element in de vorm van de sinusgolf, wat niet aanwezig is in de eerste grafiek.
Complexiteit: De GLI is een meer complexe en gespecialiseerde maatstaf, specifiek ontworpen voor liquiditeitsanalyse, terwijl de eerste grafiek eenvoudiger en breder toepasbaar is.
Hoewel beide grafieken inderdaad gerelateerd zijn aan wereldwijde liquiditeit, hebben ze verschillende doelen en toepassingen in de analyse van financiële markten en economische cycli.
